Do tej pory dawka promieniowania otrzymana w wyniku narażenia na radon i jego pochodne nie wliczała się do dawki efektywnej otrzymywanej każdego roku i nie podlegała limitom. Jednak na początku sierpnia 2019 rok została znowelizowana Ustawa Prawo Atomowe i od tej pory dawka od radonu traktowana jest jak dawka od wszystkich innych źródeł.
Pomiar stężenia radonu w miejscach pracy
Zgodnie z Art. 23 ustawy:
- Działalność zawodowa związana z występowaniem promieniowania naturalnego prowadzącego do wzrostu narażenia pracowników lub ludności, istotnego z punktu widzenia ochrony radiologicznej, wymaga oceny tego narażenia.
- Ocena narażenia dokonywana jest na podstawie pomiarów dozymetrycznych
w środowisku pracy. - Ustala się poziom odniesienia dla średniorocznego stężenia promieniotwórczego radonu w powietrzu:
- miejscach pracy wewnątrz pomieszczeń oraz
- pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi
– w wysokości 300 Bq/m3 (bekereli na metr sześcienny).
- Kierownicy jednostek wykonujących działalność, w której występują miejsca pracy:
- zlokalizowane wewnątrz pomieszczeń na poziomie parteru lub piwnicy na terenach, na których średnioroczne stężenie promieniotwórcze radonu w powietrzu w znacznej liczbie budynków może przekroczyć poziom odniesienia,
- pod ziemią,
- związane z uzdatnianiem wód podziemnych na terenach, na których średnioroczne stężenie promieniotwórcze radonu w powietrzu w znacznej liczbie budynków może przekroczyć poziom odniesienia
– zapewniają w tych miejscach pracy pomiar stężenia radonu lub stężenia energii potencjalnej alfa krótkożyciowych produktów rozpadu radonu.
- Kierownicy jednostek wykonujących działalność, w których występują miejsca pracy, o których mowa w ust. 1, zapewniają optymalizację narażenia pracowników wykonujących pracę w tych miejscach pracy oraz informują na bieżąco na piśmie takich pracowników o zwiększonym narażeniu na radon, wynikach pomiarów stężenia radonu
- Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, tereny, na których średnioroczne stężenie promieniotwórcze radonu w powietrzu wewnątrz pomieszczeń w znacznej liczbie budynków może przekraczać poziom odniesienia, mając na względzie konieczność zapewnienia odpowiedniej ochrony radiologicznej pracowników wykonujących pracę w warunkach zwiększonego narażenia na radon.
W Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 18 czerwca 2020 r. określone zostały tereny, na których stężenie radonu może przekraczać poziom referencyjny w ustawie i są to:
- W województwie dolnośląskim: powiat dzierżoniowski
- powiat jeleniogórski
- miasto na prawach powiatu Jelenia Góra
- powiat kamiennogórski
- powiat kłodzki
- powiat lubański
- powiat lwówecki
- powiat polkowicki
- powiat trzebnicki
- powiat wałbrzyski
- miasto na prawach powiatu Wałbrzych
- powiat ząbkowicki
- powiat zgorzelecki
- powiat złotoryjski
- W województwie lubelskim – powiat tomaszowski
- W województwie opolskim:
- powiat nyski
- powiat prudnicki
- W województwie podkarpackim:
- powiat bieszczadzki
- powiat jasielski
- powiat krośnieński
- powiat leski
- powiat mielecki
- powiat sanocki
- W województwie śląskim – powiat cieszyński.
- W województwie świętokrzyskim:
- powiat kielecki
- powiat opatowski
- powiat skarżyski.
Na koniec jeszcze jedna ważna kwestia, tzn. definicja miejsca pracy.
Zgodnie z rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej pomieszczenie pracy to pomieszczenie przeznaczona pobyt pracowników, w którym wykonywana jest praca. Nie uważa się za przeznaczone na pobyt pracowników pomieszczeń, w których:
- łączny czas przebywania tych samych pracowników w ciągu jednej zmiany roboczej jest krótszy niż 2 godziny, a wykonywane czynności mają charakter dorywczy, bądź praca polega na krótkotrwałym przetrwaniu związanym z dozorem albo konserwacją urządzeń lub utrzymaniem czystości i porządku
- mają miejsce procesy technologiczne niepozwalające na zapewnienie odpowiednich warunków przebywania w celu ich obsługi, bez zastosowania środków ochrony indywidualnej i zachowania specjalnego reżimu organizacji pracy
- jest prowadzona hodowla roślin lub zwierząt, niezależnie od czasu przebywania w nich pracowników zajmujących się obsługą
Rozporządzenie definiuje również, czyli pomieszczenie, w którym łączny czas przebywania tego samego pracownika w ciągu jednej doby przekracza 4 godziny.
Pełną treść aktów prawnych możesz znaleźć poniżej:
- Ustawa Prawo Atomowe (link)
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie terenów, na których średnioroczne stężenie promieniotwórcze radonu w powietrzu wewnątrz pomieszczeń w znacznej liczbie budynków może przekraczać poziom odniesienia (link)
- Rozporządzenie Ministra Pracy i polityki socjalnej z dnia 26 września 1997 r. ”w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (link)
- Wytyczne IRMA (link)
Pomiar stężenia radonu w mieszkaniach
Zgodnie z Art. 23d. Ustawy Prawo Atomowe:
- Budynek, lokal lub pomieszczenie, przeznaczone na pobyt ludzi, przekazuje na żądanie nabywcy lub najemcy takiego budynku, lokalu lub pomieszczenia informację o wartości średniorocznego stężenia promieniotwórczego radonu w powietrzu odpowiednio
w budynku, lokalu lub pomieszczeniu. - Informacja, o której mowa, wskazuje:
- wartość średniorocznego stężenia promieniotwórczego radonu w powietrzu odpowiednio w budynku, lokalu albo pomieszczeniu;
- porównanie wartości, o której mowa w pkt 1, z wartością poziomu odniesienia dla średniorocznego stężenia promieniotwórczego radonu w powietrzu w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi, o którym mowa w art. 23;
- podstawę faktyczną sporządzenia informacji, w szczególności wyniki pomiarów, w oparciu, o które sporządzono informację, oraz podmiot, który przeprowadził pomiary.
- Pomiary, o których mowa, prowadzą laboratoria, które posiadają akredytację w zakresie
prowadzenia takich pomiarów.
- Laboratoria prowadzące pomiary, o których mowa, informują niezwłocznie państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego o przypadkach przekroczenia wartości średniorocznego stężenia promieniotwórczego radonu w powietrzu w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi